Plannen (Deel 1)

In deze blogs neem ik jullie mee in het thema plannen.

Deel 1:

• Welke soorten planners zien we in de praktijk? 
• Hoe werkt plannen in het tienerbrein?

Deel 2:

• Hoe ziet een goede planning eruit?
• Wat kun jij doen om jouw leerlingen te helpen bij het plannen?

Soorten planners

Laten we om te beginnen eens kijken naar wat we in de praktijk tegenkomen qua plannende leerlingen.

Over het algemeen kunnen we de planners onderverdelen in 4 categorieën:

1) Ralf ziet het nut niet in van plannen. "Ik heb alles wat ik moet doen in mijn hoofd zitten! Plannen kost moeite en tijd. Die tijd kan ik beter gebruiken voor gamen!" Gevolg? Dingen vergeten te leren, opdrachten te laat inleveren en vaak te horen krijgen dat er dingen niet helemaal compleet zijn...
2) Laura weet dat plannen beter voor haar zou zijn, maar ze weet gewoonweg niet waar ze moet beginnen. Het is chaos in haar hoofd en ze heeft geen overzicht van wat ze moet doen en haar prioriteiten hierin. "Ik begin maar gewoon, alleen achteraf had ik beter iets anders kunnen doen, maar dan is het te laat..."
3) Michael kan goed plannen, maar het loopt spaak bij de uitvoering. "Ik had gisteren niet zo'n zin, dus ik heb het naar vandaag geschoven, maar ik moet sporten dus ik haal het niet meer." Gevolg? De moed zakt hem in de schoenen en de planning wordt verscheurd.
4) Sandra heeft overzicht, maakt een mooie planning met alles erop en eraan en weet hem uiteindelijk ook nog redelijk goed uit te voeren! "Ik heb ooit les gehad in het maken van een planning. Dit heeft mij erg geholpen."

De meeste docenten en ouders kunnen hun leerlingen/kind wel in één van deze categorieën plaatsen. Waar komen deze verschillen eigenlijk vandaan? Daarvoor moeten we een kijkje nemen in het tienerbrein! 

Tienerbrein en plannen

Vaak hoor ik uitspraken als: 'Tieners kunnen niet plannen. Hier is hun brein nog helemaal niet klaar voor! Waarom dan proberen?' of 'Plannen moeten ze op deze leeftijd toch echt wel zelf kunnen...' 

Het klopt dat het tienerbrein nog sterk in ontwikkeling is en dat dit proces pas voltooid is rond het 25e levensjaar. De frontale cortex komt pas al laatste aan de beurt tijdens de hersenontwikkeling en laat dat nu nét het gebied zijn dat een grote rol speelt bij plannen!

Plannen: 'nurture' i.p.v. 'nature'

Plannen is een vaardigheid die van nature voor leerlingen moeilijk is. Ze zijn vooral bezig met de korte termijn. Vaak is 'komende zondag' al héél ver weg, laat staan 'over twee weken'. Dit in combinatie met beperkt zelfinzicht en alle andere zaken die voor het tienerbrein veel belangrijker zijn (vrienden, gamen, TikTok etc.), maakt dat plannen een immense uitdaging is!

Door leerlingen actief te begeleiden en complexe vaardigheden zoals plannen, prioriteren en oorzaak-gevolgrelaties inzien te stimuleren, activeren we de frontale cortex en ontwikkelt dit hersengebied zich beter!

Conclusie:
Plannen is voor tieners een grote uitdaging en een vaardigheid die ze niet zomaar bezitten.

Het grote voordeel? Middels de juiste begeleiding kunnen we de hersenen stimuleren en ze dit wel aanleren!

Hoe we leerlingen hierbij kunnen helpen, lees je hier in deel 2 van deze blogs over plannen!