Denktijd

Awkward Silence

Vind jij die ‘awkward silence’ in de klas ook zo moeilijk als je net een vraag hebt gesteld? Je hoopt altijd dat iemand gelijk antwoordt, maar dit gebeurt zelden. Heb jij dan ook de neiging om die stilte gelijk op te vullen door het goede antwoord te geven? Je bent echt niet de enige! Uit cijfers blijkt dat het grootste gedeelte van de docenten (wereldwijd) overschat hoeveel denktijd zij leerlingen geven.

Ik nodig je uit om eens bij jezelf na te gaan: 'hoeveel tijd geef ik mijn leerlingen om te antwoorden op mijn vragen?'

Onderzoek

De laatste jaren is er steeds meer onderzoek gedaan naar ‘denktijd’ in de klas. Deze onderzoeken laten allemaal hetzelfde zien: aan de ene kant zijn we als onderwijsprofessionals geneigd om de tijd tussen een vraag en antwoord zo kort mogelijk te houden en aan de andere kant zien we dat een verlengde denktijd veel voordelen heeft!

Hoeveel tijd moeten we leerlingen dan geven? Hier is geen precies antwoord op te geven. Wel blijkt uit onderzoek dat minimaal 3 seconden een hele hoop voordelen geeft!

Soorten denktijd

Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten denktijd:

Type 1) De tijd tussen een vraag van jou als docent en de reactie van de leerling(en);

Type 2) De tijd nadat een leerling een reactie heeft gegeven op jouw vraag.

Schrik niet, maar veruit de meeste docenten reageren binnen 1 seconde na het stellen van een vraag! Als we binnen 1 seconde reageren na het stellen van een vraag, dan ontnemen we de leerling de kans om ‘retrieval practice’ optimaal toe te passen. Ook ontnemen we medeleerlingen de kans om zich in de discussie te mengen of hun mening/visie te geven op de vraag.

Als je meer dan 3 seconden wacht met reageren, dan verhoog je zowel de kwaliteit als de kwantiteit van antwoorden. De effecten in de klas blijken het grootst als we de denktijd van type 2 vergroten.

Voordelen 

Hieronder de belangrijkste voordelen voor leerlingen op een rijtje:

• Minder vaak ‘weet ik niet’ antwoorden;
• Reacties van leerlingen worden langer;
• Meer leerlingen (durven te) antwoorden;
• Meer leerlingen die nieuwsgierige wedervragen stellen;
• Betere scores op toetsen.

Ook voor docenten kwamen voordelen uit de onderzoeken:

• Vraagstelling wordt flexibeler en gevarieerder;
• Kwantiteit aan vragen daalt, terwijl kwaliteit juist stijgt;
• Ze vragen vaker door, waardoor denken op hoger niveau wordt gestimuleerd.

Door de toename in denktijd, zetten de leerlingen het gesprek in de klas meer naar hun hand. Dit is een positieve ontwikkeling. Echter betekent dit niet dat de leerlingen allemaal maar door elkaar gaan roepen. Jij als docent hebt een sturende rol! Als gids leid jij het gesprek in een productieve richting, beantwoord je feitelijke vragen en helder je misverstanden op. Ook is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je leerlingen die het moeilijk vinden om zich in het gesprek te mengen ruimte en veiligheid biedt om deze stap toch te zetten.

Het brein van elke leerling werkt op een iets ander tempo. Houden we de denktijd heel kort, dan ontnemen we leerlingen die iets langer nodig hebben om jouw vraag te verwerken de kans om informatie actief op te halen uit het geheugen; daarmee ontnemen we ze dus ook een kans om te leren!

Ideale denktijd

Is er dan een ideale hoeveelheid ‘denktijd’? Op dit moment hebben we hier geen onomstotelijk bewijs voor. Dit hangt ook af van verschillende factoren, zoals: de hoeveelheid voorkennis van jouw leerlingen, de grootte van de groep, de moeilijkheidsgraad van de stof, het soort vraag dat jij stelt, etc.

Bewustwording

Ook al ben ik me langere tijd bewust van de hoeveelheid denktijd die ik leerlingen geef, ik kan je vertellen: ik kan nog steeds nerveus worden als het te lang duurt! Dit is ook volkomen normaal. Toch wil ik je uitdagen om even in die ‘awkward silence’ te blijven hangen. In eerste instantie voelt dit misschien raar, ook omdat leerlingen dit nog niet eerder hebben meegemaakt, maar als je ze uitlegt waarom je dit doet en als ze eraan gewend raken, dan gebeuren er magische dingen; trust me!

Ik hoop dat ik je heb kunnen inspireren om hiermee te experimenteren en ik ben benieuwd naar jouw bevindingen. Laat het me vooral weten via Instagram, Facebook of Linkedin. Ook kun je hieronder een berichtje achterlaten!

Denk je dat jouw collega’s ook iets kunnen met mijn tips? Vertel ze dan zeker over deze blogpagina!